 | Tiêu đề:
Đức Maria, người cộng tác độc đáo vào việc cứu chuộc
Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II
Trong bài trước, Đức Thánh Cha đã suy nghĩ về sự “đồng thụ nạn” của Đức Maria, nghĩa là Mẹ đã chia sẻ sự đau khổ của Con mình. Đây là một đề tài đã được mọi người chấp nhận. Tiến thêm một bước nữa, trong bài hôm nay, Đức Thánh Cha bàn về tước hiệu “cộng tác viên” vào việc cứu rỗi (thường được dịch là “đồng công cứu chuộc”). Có những tác giả đã phản đối việc sử dụng tước hiệu này, với lý do là duy có Đức Kitô mới là vị Cứu chuộc nhânloại. Công cuộc cứu chuộc thành tựu do Đức Kitô, chứ không cần nhờ đến ai khác. Đức Thánh Cha giải thích ý nghĩa chính xác của vai trò “cộng tác” của Mẹ Maria: Người đã cộng tác với danh nghĩa là “Thân mẫu của Thiên Chúa”; Người cũng cần được Chúa Kitô cứu chuộc; Người đã hợp tác với Chúa Kitô vào chính lúc thành hình ơn cứu chuộc và còn tiếp diễn trong Nhiệm thể Chúa Kitô, tức là Hội thánh.
1.- Trải qua dòng lịch sử, Hội thánh đã suy nghĩ về sự cộng tác của Đức Maria vào công cuộc cứu chuộc, phân tích cách thức kết hiệp của Người vào hy lễ cứu chuộc của Đức Kitô. Thánh Augustinô đã gán cho Đức Trinh nữ Maria danh hiệu “công sự viên” (cooperatrix) của việc cứu chuộc (xc. De Sancta Virginitate, 6), một tước hiệu vừa nêu bật sự đồng lao cộng tác vừa nói tới sự lệ thuôc của Mẹ Maria vào Đức Kitô Đấng cứu chuộc.
Từ thế kỷ XV sự suy tư đã phát triển theo chiều hướng ấy. Có người lo sợ rằng như vậy là sẽ đặt Đức Maria ngang hàng với Đức Kitô. Thực ra, giáo huấn của Hội thánh Công giáo luôn luôn nêu bật sự khác biệt giữa Đức Maria và Đức Kitô trong công trình cứu chuộc, nhằm chứng tỏ cho thấy rằng Đức Trinh nữ là cộng sự viên, tùy thuộc vào Đấng Cứu chuộc duy nhất.
Mặt khác, khi khẳng định rằng “chúng tôi là những cộng tác viên của Chúa” (1Cr 3, 9), thánh Phaolô chủ trương rằng con người có thể thực sự cộng tác với Thiên Chúa. Dĩ nhiên, sự cộng tác của các tín hữu không có nghĩa là họ ngang hàng với Thiên Chúa; sự cộng tác diễn ra qua việc loan báo Tin mừng và góp phần vào việc đưa Tin mừng đâm rễ trong con tim của hết mọi người.
2.- Khi áp dụng vào Đức Maria, danh từ “công tác” mang một ý nghĩa riêng biệt. Sự cộng tác của các Kitô hữu vào công trình cứu độ diễn ra sau biến cố Calvariô, từ đó họ quyết tâm quảng bá những hoa trái của Thập giá bằng lời cầu nguyện và sự hy sinh. Còn sự hợp tác của Đức Maria thì diễn ra trong biến cố Calvariô và với danh nghĩa của bà mẹ; do đó nó trải rộng ra toàn thể công trình cứu chuộc của Đức Kitô. Duy chỉ Đức Maria được kết nạp với danh nghĩa đó vào hy lễ cứu chuộc mang lại ơn cứu rỗi cho hết mọi người. Hợp với Đức Kitô và tùy thuộc vào Đức Kitô, Mẹ Maria đã cộng tác vào việc khẩn nài ơn cứu độ cho toàn thể nhân loại.
Nền tảng của vai trò đặc biệt mà Đức Maria góp phần vào công trình cứu chuộc là chức vụ Thân mẫu Thiên Chúa. Như công đồng Vaticanô II đã nói, “Người đã cộng tác một cách hết sức đặc biệt vào chương trình của Đấng Cứu thế” (HT 61), bằng việc sinh ra Đấng được đặt làm Đấng cứu chuộc nhân loại, bằng việc nuôi dưỡng Người, dâng tiến Người trong Đền thờ, cùng chịu đau khổ với Người trên thập giá. Tuy dù lời Thiên Chúa mời gọi cộng tác vào công trình cứu chuộc được hướng tới tất cả mọi người, nhưng sự tham gia của Thân mẫu Đấng Cứu thế vào công việc cứu chuộc nhân loại là một sự kiện duy nhất và vô tiền khoáng hậu.
Tuy dù sự cộng tác của Maria vào việc cứu chuộc mang tính cách rất độc đáo, nhưng chúng ta đừng quên rằng chính Người cũng là kẻ được cứu chuộc. Đức Maria là người đầu tiên được cứu chuộc, được Đức Kitô giải thoát “một cách siêu việt” trong đặc ân thụ thai vô nhiễm (xc. sắc chiếu Ineffabilis Deus của Đức Piô IX[3]) và Người đã được Chúa Thánh Thần đổ tràn ân sủng.
3.- Những điều vừa nói gợi lên câu hỏi khác: ý nghĩa việc cộng tác của Đức Maria vào chương trình cứu chuộc của Chúa như thế nào? Thưa rằng ý nghĩa của nó cần phải đi tìm trong ý định của Thiên Chúa dành cho Thân mẫu Đấng Cứu thế vào hai cơ hội đặc biệt, đó là tại Cana và dưới chân Thánh giá, khi Chúa Giêsu gọi Người bằng tước hiệu “người nữ” (xc. Ga 2,4; 19,26). Đức Maria được kết hiệp với tư cách là người Phụ nữ (Đàn bà) vào công trình cứu chuộc. Trước đây Thiên Chúa đã tạo dựng loài người “có nam có nữ” (xc. St 1, 27); bây giờ, trong công trình cứu chuộc, Chúa cũng muốn kết nạp với “ông Ađam mới” một “bà Evà mới”. Đôi nguyên tổ đã dẫn đường tới tội lỗi; một đôi mới, Con Thiên Chúa với sự cộng tác của Thánh mẫu, sẽ hồi phục phẩm giá nguyên thủy của mình.
Như vậy, Đức Maria bà Evà mới, trở thành họa phẩm tuyệt mỹ của Hội thánh. Trong chương trình của Thiên Chúa, dưới chân Thập giá Đức Maria tượng trưng cho nhân loại được cứu chuộc, nhưng đồng thời cũng có khả năng đóng góp vào sự phát triển của công trình cứu chuộc.
4.- Đó là tư tưởng của công đồng Vaticanô II, khi nhấn mạnh tới sự cộng tác của Đức Trinh nữ Rất thánh không những chỉ vào lúc sinh hạ Đấng Cứu thế, mà còn kéo dài ra suốt cuộc đời của Nhiệm thể Chúa suốt dòng lịch sử cho đến ngày tận thế: trong Hội thánh, Đức Maria đã và đang cộng tác vào công cuộc cứu rỗi (xc. HT 53; 63). Khi giải thích mầu nhiệm Truyền tin, Công đồng đã nói rằng Đức Trinh nữ Nazaret “khi lãnh nhận ý định cứu rỗi của Thiên Chúa, đã hoàn toàn hiến thân như là nữ tỳ của Chúa để phục vụ thân thế và sự nghiệp của Thánh tử Giêsu, phục vụ mầu nhiệm cứu chuộc ở dưới Đức Kitô và cùng với Đức Kitô, nhờ ơn sủng của Thiên Chúa toàn năng” (HT 56). Ngoài ra Công đồng trình bày Đức Maria không những như là “Thân mẫu của Đấng Cứu thế” mà còn như là “một người bạn hết sức quảng đại”, đã cộng tác “hết sức cách đặc biệt vào công trình của Chúa Cứu thế bằng sự tuân phục, đức tin, đức cậy và lòng mến nồng nàn”. Và Công đồng cũng nhắc tới hoa trái tuyệt diệu của sự cộng tác này, đó là chức làm mẹ phổ quát: “Chính vì thế Đức Maria đã trở thành mẹ của chúng ta trong hệ trật ân sủng” (HT 61)[4].
Vì vậy chúng ta có thể hướng về Đức Trinh nữ Rất thánh, tin tưởng khẩn nài Người cứu giúp, bởi vì ý thức được vai trò đặc biệt mà Thiên Chúa đã ủy thác cho Người, tức là vai trò cộng tác vào ơn Cứu chuộc, một vai trò đã được thi hành trong suốt cuộc đời và một cách đặc biệt ở dưới chân thập giá.
Dịch và giới thiệu: Lm Giuse Phan Tấn Thành, OP.
| |
Thu Jan 03, 2013 4:15 pm
Tiêu đề: Đức Maria, người cộng tác độc đáo vào việc cứu chuộc
để khích lệ người viết.
Cầu Nguyện
Tin Tức Giáo Lý Viên
Thông tin cá nhân 
Chữ ký
Avatar
Tin Nhắn
Thoát